Gözde Yedi Tehlike Sinyali

Gözde Yedi Tehlike Sinyali
 

Hayatinizin ilk yarisinda görmenizi ciddi  olarak  tehdit  eden hemen tüm hastaliklar tehlike sinyalinin biri veya  birkaçi  ile kendini ele verir. 7 Kanser tehlike sinyalini bilmeniz gerektigi gibi bunlari da bilmelisiniz.
1. Sürekli  kirmizilik:  Kizariklik ciddi  veya  önemsiz  bir  göz problemine bagli  olabilir.  Nasil  ayirtedilebilir?  Genellikle ciddi bir hastalikta diger belirtiler de mevcuttur. Ancak, baska bir semptom yoksa bile olagandisi bir kizariklik devam  ediyorsa doktorunuz tarafindan görülmelidir.
2. Devam eden  agri  veya gözde veya çevresinde rahatsizlik hissi : Saglikli bir göz agri  yapmaz.  Hepimizde  vücudumuzun  orasinda burasinda hafif ve gelip geçici agrilarimiz olur.  Göz  de  buna dahildir, belki yoruldugumuz zaman. Ancak  sürekli  agri  normal degildir. Özellikle göz kizariksa veya diger tehlike  sinyalleri de varsa.
3.  Görme  bozuklugu: Göz görmek  içindir  ve  en  önemli  tehlike sinyallerinden biri görme problemidir.  Görme  bozuklugu  birçok sekilde   olabilir.   Örnegin   yakin   veya   uzakta   detaylar bulaniklasabilir. Böyle bulaniklasma siklikla basit  bir  gözlük gereksinimidir. Ciddi degildir . ve  tabii  körlüge  neden  olmaz. Ancak bulanik görme  diabete,  hipertansiyona,  zehirlenmeye  ve daha birçok ciddi probleme bagli olabilir. Periferik görme kaybi  gözde veya beyinde  önemli  bir  hastaliga bagli özellikle kötü bir  sinyaldir.  Bildiginiz  gibi  normalde yalnizca düz kaisinizi degil, iki tarafinizi da görürsünüz. Ayni anda görebildiginiz  bütün bu alana görme alani denir. Sayet  bu alanin bir kismi görülüyorsa  nedeni  hemen  her  zaman  retina, optik sinir veya beyin hastaligidir.
Çift Görme  diger bir kötü semptomdur. Herseyi  iki  tane  görmek gözlerin düzgün pozisyonda  olmadigini  ifade  eder.  Genellikle beyin  tarafindan  gözlerin  kontrol  edilmesinde  bir  probleme baglidir. Sarhosken oldugu gibi geçici olabilir. Persistan  çift görme kötü bir belirtidir.
Bazen bir gözün önünde aniden  uçusan noktalar   belirir.  ?arlak, beyaz bir yüzeye veya gökyüzüne baktiginizda  gördügünüz  birkaç çizgi veya noktayi kastetmiyorum. Küçük sinekler  gibi  önünüzde dans eden yüz veya bin noktayi kastediyorum. Bu noktalar,  gözün gerisindeki jel olan vitre sivisi içine dagilmis hücrelerdir. Bu hücreler, kanamaya bagli kirmizi kan hücreleri veya  enfeksiyona bagli beyaz kan hücreleri olabilir. Ne kanama ne  de  enfeksiyon göz içinde istenen bir sey degildir!
4.Sasi Gözler:  Çocuklukta  veya  eriskinde  sonradan  bir  gözün içine  veya  disina   dönmesi   beyinde   gözlerin   kontrolünün kayboldugunu gösterir. Bu durum  göz  görmedigi  için  ve  beyne hangi dogrultuya baktigini anlatamadigi için  gelisebilir.  Veya beyin kontrol sistemlerinin kendisi bozulmus olabilir.
5.  Büyüyen  kitleler:   Göz  üzerinde  veya  kapaklar   üzerinde sislikler ve kitleler  kanser,  infeksiyon  veya  görmeyi  bozan diger anormal durumlara bagli gelisebilir. Birçok  küçük  etbeni ve siyah benler kapaklar üzerinde zararsizca gelisebilir.  Benim kastettigim bu küçük problemler degil, gittikçe büyüuen  anormal kitlelerdir. Spontan olarak kanayanlar hemen kesin  olarak  kötü huyludur. Kanserlerin agri yapmasi sart degildir.
 6.   Sürekli   Kabuklanma   ve   Sekresyon:     Gözün    yüzeysel enfeksiyonlari  irritasyona  neden  olarak  gözden  veya   kapak kenarlarindan  yapiskan, iltihabi akintiya yol açar.  Bu  akinti kirpik diplerinde ve köselerde kuruyunca sert  kabuklar  olusur. Göz yüzeyi enfeksiyona dirençlidir. Ancak  ince  yüzeysel  . hücre tabakasi siyrildi  ise  örnegin,  katarakt  lens  takarken  veya sertçe gözler ovusturuldugunda, yüzeysel mikroplar hassas  derin dokulara girebilir ve hizla çogalir. O nedenle enfekte  bir  göz saglikli bir göze zarar vermeyen önemsiz siyriklardan bile zarar görebilir. Bu tip enfeksiuonlar uygun antibiotik  kullanimi  ile temizlenmelidir.
7. Pupilla   Degisiklikleri:    Normalde,   pupillalar   (irisin . merkezindeki   siyahlik)   yuvarlak   veya   iki   gözde    esit büyüklüktedir. Pupilla büyüklügü göz içine giren isik  miktarini ayarlar ve beyin tarafindan kontrol  edilir.  Muayenenin  önemli bölümlerinden biri pupilla muayenesidir. Çünkü bu beyinle normal veya bozuk sinir baglantilarinin  sonucunu gözlemenin  en  kolay seklidir. Ayrica gözün kendisinin ciddi hastaliklari da  pupilla degisikligine yol açar. O nedenle düzensiz bir pupilla veya  iki göz arasinda büyüklük farki önemli bir tehlike sinyalidir.
Özet  olarak, 7 tehlike sinyalinden birinin veya birden fazlasinin  varligi gözardi edilmemelidir. Çünkü problemin taninmasi ve zamaninda degerlendirilmesi ve tedavisi gözün kör olmasini önleyebilir.   GÖZ YARALANMASINDA iLK YARDIM Bir kaza oldugunda kütüphaneye gidip ilk yardim olarak ne yapilmasi gerektigine bakamazsiniz. Daha önceden bilmeniz gerekir. Ciddi yaralanmalarda dogru ilk yardim siklikla körlügü önler. Yanlis ilk yardim körlüge neden olur. Yaygin olarak görülengöz yaralanmalari 6 tiptir. Her biri için özel olarak ilk yardim girisimi gerekir.
1. Kimyasal Göz Yaniklari:  Sayet kuvvetli bir kimyasal madde (örnegin  pil  asiti,  kezzap,   laboratuar veya endüstriyel eriticiler, zehirler, kiereç tozu) gözün saydam kismina (kornea) atilirsa korneanin normal saydamligi hizla bozulur. Dakikalar içinde (madde çok güçlü ise saniyeler içinde) korneanin hassas hücreleri gerçekten yanar. Vücudun bir yerinde kötü bir yaralanma oldugunda skar dokusu birakarak iyilesme olur. Derin bir kesi veya yaniktan sonra ciltte olusan bir skari bilirsiniz. Böyle bir skarin korneada olustugunu düsünürseniz gözü nasil kör edebilecegini anlarsiniz.
Kimyasal bir yanik için ne yaparsiniz?Hemen ilk yardim, gelecekte yapilabilecek herjhangi   bir tedaviden çok daha önemlidir. Simdi gözü yikayarak kimyasal maddeyi uzaklastirmalisiniz. Hiç bir sey için beklemeyin. Gözü hemen yikayin. Bunu yapmazsaniz birkaç dakika içinde gözde kalici körlük gelisecektir.
Gözü normal su ile yikayin. Antidot aramayin. Hastanin yüzünü yukari çevirin ve gözüne suyu dökün. Dogal olarak bu hastanin hosuna gitmez ve yanigin yaptigi agri ve soguk suyun irritasyonu nedeniyle gözlerini sikarak kapatir. Göz kapaklarini tutarak açmaniz gerekir. Göz veya gözkapaklarina bastirmayin. Kaslarina veya yanagina bastirin. Hastaya yikamanin  önemini anlatin. Hastayi kovalarca su dökerek bogmaniz gerekmez, nazik bir akinti halinde yikamaniz yeterlidir.
Kuvvetli bir alkali söz konusu ise gözü en az 15 dakika yikamalisiniz. Önemsiz yaniklarda o kadar uzun süre yikamaniz gerekmez. Ancak, gerçekten kötü bir maddeyi gözden uzaklastirmak için birkaç dakika yeterli degildir.
Farzedin ki hiç su bulamadiniz. irritan olmayan herhangi bir baska siviyi da kullanabilirsiniz.   irritasyon olmadan içebiliyorsaniz gözü de o siviyla acil durumda yikayabilirsiniz. Süt, alkolsüz içkiler, portakal suyu, çukulata sütü bu tip herhangi birsey ise yarar.
Kimyasal maddenin antidotunu aramayin. Örnegin alkali yaniginda sirkenin, asit yaniginda    sodanin iyi gelecegini düsünebilirsiniz. Antidot aramak için geçirilen zaman gözün tahrip olmasina yol açar. Ayrica antidotun kendisi de göze zarar verebilir.
15 dakikalik yikama isini bitirmeden doktora gitmeyin. Daha sonra hemen doktora gidin  çünkü yikamadan önceki ilk birkaç saniye içinde gözün yüzeyi yanmis olabilir. Yüzey iyilesinceye kadar infeksiyon önlenmesi için antibiyotikler önemlidir. 2. Göz Delinmeleri:  Sayet kirik cam parçasi, sivri bir tel, . diken veya uçan bir metal parçasi göze girrdiginde en korkunç olay olur. Giris deligi çok küçük bile olsa göz içine mikrop tasiyarak abse olusumuna ve körlüge yol  açar.  Daha büyük bir yara agzi gözün hassas yari sivi yapilarinin disari kaçmasina neden olur. Böyle bir göze basinç uygulanmasi göz içeriginin daha kolay disari firlamasina yol açarak felaketle sonuçlanir.
Tabii bir gözde böyle bir kesi meydana gelirse kanama olur veya kesi yerinden sivi  disari  çikar.
Yaralanan bir insanin yanagindan kan veya sivi sizarsa ne olur? Dogal olarak insan kosar ve bir havlu veya bezle kani temizler. Bunu yaparken göze basinç yaparsa gözün  bosalmasina neden olur. Lütfen bunu yapmayin. Kesik bir gözün yakinini silmeyin veya  bastirmayin. Hastanin gözünü silmesine izin vermeyin.
Penetran bir göz yaralanmasinda en dogru ilk yardim göz ve kapaklara basi yapilmamasidir.  Mümkünse bir kapakla göz kapatilmalidir. Kagit bir fincanin yarisini  kesip kenarlarini asagiya dogru kestikten sonra yanlara dogru açarak bir kapak yapilabilir.
Tüm izciler kanayan bir yaraya baski uygulayarak kanamanin durduruldugunu bilir.Bu dogrudur ama göz için degil. Kanayacak kadar kötü yaralanmis bir gözü böyle bir basinç mahveder. Birakin kanasin! Bir süre sonra duracaktir ve kanama hastanin ölümüne yol açmaz. Tabii ki, tüm delici yaralanmalar acil müdahale gerektirir. Bunlar ciddi, acil durumlardir.
3. Gözün çizilmesi veya Göze Toz Girmesi: Herkesin gözüne sinek veya toz parçasi  kaçmistir. En önemlisi gözün içine birsey kaçinca ovusturulmamasidir. 
Çünkü yabanci cismin  korneayi çismesine yardimci olabilir.
Genellikle irrite gözün sulanmasi yabanci cismin yikanarak uzaklasmasini saglar. Göz kirpma da yardimci olur. Bunlar  ise yaramazsa ilk yardim gerekir. ilk yardimi yapan kisi göz içinde yabanci cismin yerini tayin etmelidir. Tedavi açisindan, partikül gözün saydam veya beyaz kismi üzerinde olabilir. Her ikisi için farkli tedavi gerekir.
Kornea içine gömülmüs bir toz parçasina ilk yardimi yapan kisi dokunmamalidir. Kirpma ile  çikmayacak kadar gömülmüs ise çikarilmasi için lokal anestetik gerekir. Kornea dokunmaya ve agriya çok hassastir. Ayrica böyle bir yabanci cisim yüzeyi bozarak enfeksiyon egilimini   arttirir. infeksiyon riski antibiyotik tedavisi ile azaltilabilir. Bu nedenle, önemli bir çizik veya gömülü bir  yabanci cisim olan bir kornea doktor tarafindan görülmelidir. Kornea enfeksiyonlari görme kaybina yol açan yogun zararlar birakir. Toz gözün beyaz  kisminda  ise  (konjonktüre)  problemi  doktora ihtiyaciniz olmadan çözebilirsiniz.  Konjonktüreenfeksiyona  çok dayaniklidir ve küçük  cizikler  ciddi  hasara  yol  açmaz.  Tüm yapmaniz gereken bir  kagit  ve  bez  parçasini  kivirip  ucuyla yabanci cismi silerek  almanizdir.  Bu  fazla  bir  aciya  neden olmaz. Partikül alinir alinmaz batma  hissi  kaybolmalidir.  Siz alt kapagi asagi çekerken hasta  yukari  bakarak  size  yardimci olabilir. Bu pozisyon konjonktürenin tüm alt  kismini  görmenizi saglar.  Yer  çekimi  nedeniyle   . göze   giren   seylerin   çogu konjonktüre alt yarisina  yerlesir.  Bazen  partikül  gözün  üst yarisindadir. Bunlari  almak  daha  güçtür.  Üst  kapagi  yukari çekerken hastaya asagi bakmasini söyleyin. Bazen  yabanci  cisim kapagin  orta   yüzündedir.   Bunu   almak   için   kapak   ters çevrilmelidir. Göz hala batmaya devam ediyor ve siz de  problemi göremiyorsaniz bir doktora göstermek gerekir.
Hasta bir metal üstüne metalle vuruyorken yabanci  cisim  gözüne firladi ise küçük bir çelik parçasi gözü  delerek  içeri  girmis olabilir. Böyle bir  yaralanma  yüzeyde  görülemiyebilir.  Bazen hemen hemen hiç agri olmaz. Bu tip yaralanmalarda dikkatli olun. Koruyucu gözlük takmadan böyle bir is yapmayin.
4.  Morarmis  Göz:   Kapaklardaki  gevsek  dokular  içine  kanama oldugunda göz morarir.  Cilt  altinda  kanama  siyah  veya  mavi görülür.  Kapak  dokusu  gevsek  oldugundan   kanama   kapaklari çevirir.  Alin,  burun  ve  yanak  derisi  siki  oldugundan   bu kisimlara kan gitmez. Bu nedenle, morarmis göz  bir  kan  damari yirtilacak kadar sert bir travma oldugunun göstergesidir. Birçok travma  göze  hasar  vermez   çünkü   göz   kemik   cep   içinde korunmaktadir. Ancak mor göz kesinlikle bir travma  oldugunu  ve gözün   de   yaralanmis   olabilecegini   düsündürür.   Görmeniz bulaniklasti ise doktora  gitmelisiniz.  Bu  durumlarda  bulanik görme göz içine kanama oldugunu ifade eder. Böyle bir  göze  ilk yardim eskiden beri soguk  bir  büftek  parçasinin  göz  üzerine konmasidir. Ancak bunun pek faydasi olmaz ve et pahali.
GÖZ PROBLEMLERi KONUSUNDA KiME BASVURMALISINIZ?
Günümüzde o kadar çelsiyli saglik personeli  vardir  ki  insanin kafasi karisir. 1. Medikal doktor (MD).  Antibiyotikler,  anestetikler,  allerji tedavisi ve diger tibbi bakim  konusunda  egitilmis  ve  tecrübe kazanmistir.  Ameliyat   yapar,   yaralanmalarin   ve   kanserin teshisini koyar, ve genellikle  bilgisi  iyidir.  Pratisyenlerin çogu küçük göz problemlerinin çogunu tedavi edebilir.
 2. Oftalmolog göz konusunda ihtisas yapmis  bir  doktordur.  Göz problemlerinin tedavisi konusunda yillarin tecrübesine  sahiptir ve herhangi  bir  göz  probleminiz  için  basvurabilirsiniz.  Bu alanda en iyi eksperttir.
 3. Optisyen gözlük verir. Uygun cam için gözünüzün ölçümünü bile yapmaz. Yaptigi is yalnizca oftalmolog ve optometrist tarafindan önerilen uygun cami  sizin  için  en  uygun  gözlük  çerçevesine yerlestirmektir.
 4. Optometrist gözlük cami için  gözünüzün  ölçümünü  yapar.  Ya uygun cam derecesinin reçetesini verir  ya  da  kendisi  gözlügü sizin için hazirlar. Tibbi egitim almamistir.
ÖZETGözde 7 tehlike sinyalini ve 4 tip göz yaralanmasi ile  bunlarin uygun ilk yardimini lütfen hatirlayiniz. Bu bilgileri kullanarak bir gözün kör olmasini önleyebilirsiniz.
Prof.Dr.Ahmet Gücükoglu IÜ istanbul Tip Fakültesi Göz Hastaliklari AD.